Eikenprocessierups

De eikenprocessierups is al heel wat jaren actief in Nederland. De rups is de larve van een nachtvlinder die haar eitjes legt in de toppen van vooral eikenbomen waarin ze overwintert. Tussen medio april en begin mei komen de rupsen uit de eitjes. Aanvankelijk zitten ze hoog in de boom. Na een aantal vervellingen komen groepjes rupsen samen en vormen grote nesten op de stammen van eikenbomen. Deze nesten bestaan uit een dicht spinsel van draden, brandharen, vervellingshuidjes en uitwerpselen. Vanuit hun nesten gaan de rupsen ’s nachts in processie op zoek naar voedsel.

Eikenprocessierups melden

Preventief behandelen

In maart 2020 is de gemeente gestart met het preventief behandelen van eikenbomen met biologisch bestrijdingsmiddelen. Dit jaar behandelen we 6.000 eiken. We gebruiken hiervoor het biologische bestrijdingsmiddel Xentari. Dit middel is goedgekeurd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Het pakt alleen bepaalde rupsen aan en is niet schadelijk voor andere insecten, dieren en mensen. Ook heeft het middel geen invloed op de natuur of het grondwater. We behandelen geen eiken aan de Kleine IJsvogelvlinder Fietsroute en ook niet op plekken waar beschermde vlinders voorkomen. Er zijn daar genoeg plantensoorten en dieren die plagen zoals die van de eikenprocessierups op een natuurlijke wijze voorkomen.

Bekijk hier hoe de bestrijding in zijn werk gaat.(externe link)

Op deze kaart kunt u zien welke bomen zijn bestreden met het biologische middel.(externe link)

Plastic folie en lijmbanden werken niet!

In verschillende nieuwsberichten is sprake van het gebruik van plastic folie om overlast door eikenprocessierupsen te voorkomen. Soms is daarbij sprake van het omwikkelen van boomstammen met folie. Deze preventiemethode heeft geen zin.

De rupsen komen uit de eipakketjes die hoog in de eikenboom zijn gelegd. Daar eten ze van de bladeren. Ze hoeven dus niet in of uit de boom. Het idee van deze oplossing is dat de folie hun looproute zou blokkeren. Maar dat is niet het geval. Verpak de bomen dus niet met plastic.

De eikenprocessierupsen zijn ook niet te bestrijden met lijmbanden. Experts geven aan dat dit zelfs averechts werkt. Vogels, vleermuizen en insecten, natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups, raken vastgeplakt op een lijmstrip en sterven.

Als de leider van de eikenprocessierups in nood is doordat die vast komt te zitten aan een lijmstrip, raken de rupsen in de war omdat het contact met de leider is verbroken. Ze schieten dan in de stress en schieten juist hun brandharen af ter bescherming van hun kolonieleider. 

Gemeente verwijdert plastic folie

We verwijderen plastic folie om bomen van de gemeente. Hiermee willen we voorkomen dat de folie in de openbare ruimte komt, waaraan allerlei vogels, egels, en andere dieren kunnen sterven.

Wat doet de gemeente nog meer?

Een belangrijke stap in de bestrijding van de eikenprocessierups is het creëren van een biodiverse omgeving. Dit is een natuurlijke omgeving met veel verschillende bomen, plantensoorten en dieren. Vogels zijn daarbij belangrijk, omdat zij een natuurlijke vijand zijn van de rupsen. Als gemeente hebben we daarom op verschillende plekken nestkastjes gehangen. Ook delen we jaarlijks gratis nestkastjes en insectenhotels uit aan bewoners. Ook insecten zorgen namelijk voor een biodiverse omgeving en bovendien eten bepaalde insecten de eitjes van de eikenprocessierups.

Verder zorgen we ervoor dat er meer soorten bloemen in onze gemeente komen te staan en maaien we de rond bomen het gras niet meer weg. In de bermen zaaien we speciale bloemen- en kruidenmengsels die aantrekkelijk zijn voor juist die vogels en insecten die de rupsen(eitjes) eten.

Tot slot hebben we 20 nestkasten voor vleermuizen plaatsen in Geldrop en Mierlo. Een medewerker van de buitendienst heeft deze kasten in zijn vrije tijd gemaakt. Vleermuizen vangen ’s nachts (nacht)vlinders. Ook de vlinders die ooit eikenprocessierups waren. Deze kunnen dan geen eitjes meer leggen.

Wat kunt u doen om problemen te voorkomen?

Zorg bij een bezoek aan een natuurgebied waar de eikenprocessierups voorkomt voor goede bedekking van de hals, armen en benen en ga niet op de grond zitten. Probeer direct contact met rupsen, (oude) brandharen, spinselnesten en vervellingshuidjes zoveel mogelijk te vermijden. Maak kinderen attent op het gevaar van de eikenprocessierups. Vermijd wegen waar eiken met veel processierupsen staan. Ook oude nesten van vorig jaar bevatten veel brandharen die kunnen verwaaien. Als u in uw eigen tuin te maken heeft met eiken met eikenprocessierupsen, ga dan niet zelf de rupsen bestrijden, maar huur daar een deskundig bedrijf voor in of vraag daarover advies bij de gemeente.

Wat kunt u doen bij (over)last?

Wanneer u plotseling last krijgt van jeuk, huiduitslag en/of irritaties aan de ogen en de luchtwegen dan kan dat betekenen dat u in aanraking bent gekomen met brandharen van de eikenprocessierups. Als u klachten heeft, is het belangrijk om te voorkomen dat de brandharen zich verder over het lichaam verspreiden. Het is daarom goed om de huid direct na blootstelling met plakband te strippen en daarna met water af te spoelen. De brandharen zijn niet gemakkelijk te verwijderen uit kleding. Het beste is om kledingstukken die besmet zijn met brandharen heel grondig te wassen (liefst op 60ºC). Meestal verdwijnen de klachten binnen enkele dagen tot 2 weken vanzelf. Bij hevige jeuk kunnen middelen tegen de jeuk, zoals zalf op basis van menthol, verlichting geven. Zijn de klachten ernstiger, dan is het verstandig naar de huisarts te gaan.

Voor meer informatie over de gezondheidsrisico’s neemt u contact op met de GGD, via www.rupsen.info(externe link). Meer informatie vindt u ook op:

Vragen over gezondheid en de eikenprocessierups? Bekijk de vernieuwde website van de GGD: www.rupsen.info