Permanente opvang vluchtelingen

De problemen in de opvang van vluchtelingen zijn groot, waardoor gemeenten actief moeten helpen en ondersteuning bieden. Verwacht wordt dat ook de komende jaren opvang van vluchtelingen in gemeenten noodzakelijk blijft. Het is daarom belangrijk om opvangvoorzieningen voor langere tijd te organiseren. Voor de gemeenteraad was dit aanleiding om in februari 2025 een kader vast te stellen en de opvang structureel in bestuurlijke en ambtelijke processen te verankeren.

We vinden het ook vanuit menselijk oogpunt belangrijk om te helpen. Dat deden we eerder voor vluchtelingen uit Oekraïne en bij de tijdelijke opvang op De Spaarpot in 2024. Voor het huisvesten van statushouders – personen die een verblijfsvergunning hebben gekregen en staan ingeschreven in onze gemeente - geldt bovendien, dat iedere gemeente elk halfjaar een wettelijke taakstelling krijgt van het Rijk waaraan voldaan moet worden.

Geldrop-Mierlo is een gemeente voor iedereen. Het college en de gemeenteraad vinden het een morele verantwoordelijkheid om aan de opvang van minderjarige asielzoekers bij te dragen. De situatie van deze groep kwetsbaren is op het opvangcentrum in Ter Apel zeer schrijnend. Door komst van de Spreidingswet zijn we ook verplicht asielzoekers op te vangen.

Het kader vluchtelingenopvang is toegespitst op vier vormen van opvang: 

• de noodopvang van Oekraïense ontheemden;
• de opvang van asielzoekers;
• de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s);
• de tussenvoorzieningen voor statushouders (doorstroomlocaties).

Er zijn raakvlakken met de huisvesting van arbeidsmigranten en met het definitief huisvesten van statushouders. Dit zijn echter geen vormen van opvang en deze onderwerpen vallen daarom niet binnen dit kader.

Opvang Oekraïense ontheemden

Per 1 juli 2025 heeft de gemeente Geldrop-Mierlo 229 plekken gerealiseerd voor de opvang van ontheemden uit Oekraïne. Dit is 19 meer dan de opgelegde taakstelling per 1 juli 2025. Deze ontheemden verblijven in drie grotere groepslocaties en 20 kleinere groepen en gezinnen verblijven in woonhuizen, in zowel Geldrop als in Mierlo.

De Raad van de Europese Unie heeft afgelopen zomer unaniem besloten om de Regeling Tijdelijke Bescherming (RTB) – voor meer dan 4 miljoen Oekraïense oorlogsvluchtelingen - met een jaar te verlengen tot 4 maart 2027.

Opvang asielzoekers en AMV’s

Eind 2024 heeft de Minister van Asiel en Migratie via het verdeelbesluit de opgave per gemeente definitief vastgesteld in het kader van de Spreidingswet. Op basis van deze wet heeft de gemeente Geldrop-Mierlo de opgave gekregen om 106 asielzoekers op te vangen. Op dit moment worden 54 alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s) opgevangen op de locatie De Akert. Daarmee voldoet de gemeente niet aan de opgave. Daarnaast heeft het Ministerie van Asiel en Migratie een voorgenomen herverdeling van opvangplaatsen kenbaar gemaakt. Mogelijk dat het aantal op te vangen vluchtelingen daarmee stijgt.

Per 1 september 2026 eindigt de opvang op locatie De Akert. De gemeente zet zich momenteel in, om tijdig een alternatieve locatie te vinden voor de AMV’s in onze gemeente. Het gemeentebestuur is met het COA in gesprek om nieuwe, geschikte opvanglocatie(s) te vinden, om te voldoen aan onze (totale) opgave.

Tussenvoorziening/ doorstroomlocatie

Een tussenvoorziening of doorstroomlocatie voor statushouders wordt structureel ingericht voor bij voorkeur een periode van minimaal tien en maximaal vijftien jaar. Er zijn momenteel geen doorstroomlocaties in Geldrop-Mierlo. Het is wel wenselijk om deze in te richten. Het is namelijk zowel voor de statushouders als de gemeente beter als zij zo snel als mogelijk het AZC verlaten, zodat zij het inburgeringstraject starten en kunnen gaan werken.

De gemeente heeft op dit moment een wettelijke opgave om 106 asielzoekers op te vangen. In overleg met het COA wordt bekeken of dit aantal op de nieuwe locatie opgevangen kan worden. Daarbij zet het gemeentebestuur in op de opvang van de doelgroep Amv’s.

Op dit moment is nog niet te zeggen of en wanneer de Spreidingswet wordt ingetrokken. Zolang deze wet nog niet is ingetrokken, gaan we uit van de bestaande wet- en regelgeving. Als de Spreidingswet wordt ingetrokken of wijzigt dan zal de raad opnieuw moeten overwegen wat de intenties zijn en het beleidskader hierop moeten aanpassen. 

Nee. Het college is met het COA in gesprek om nieuwe, geschikte opvanglocatie(s) te vinden, om te voldoen aan onze (totale) opgave. Het college voert het kader uit en is bevoegd om keuzes te maken die binnen het door de raad vastgestelde kader vallen. Als wordt ingeschat dat keuzes veel maatschappelijke, financiële of organisatorische impact hebben, wordt de raad in kennis gesteld dan wel geraadpleegd.

De huidige opvangplekken voor Oekraïners zijn niet structureel van aard. Aangezien de Oekraïense vluchtelingen gedurende de looptijd van Richtlijn Tijdelijke Bescherming permanent in de noodopvang verblijven, is een structurele beschikbaarheid gewenst. Dit is belangrijk voor de opgevangen mensen, voor een effectief omgevingsmanagement en voor het efficiënt organiseren van de opvangplekken. 

In Geldrop-Mierlo heeft het COA sinds eind september 2023 al een locatie voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (AMV’s) in voormalig woonzorgcentrum De Akert. Het gaat om jongeren tussen de 14 en 18 jaar, onder meer uit landen als Syrië, Eritrea en Afghanistan (niet uit Oekraïne) die zonder ouders of andere begeleiders in Nederland zijn aangekomen om asiel aan te vragen. De opvang van deze groep verloopt goed. Met Anna Zorggroep zijn afspraken gemaakt over de beschikbaarheid van de locatie. De opvang van AMV’s stopt per 1 september 2026. De gemeente zet zich momenteel in, om tijdig een alternatieve locatie te vinden voor de AMV’s in onze gemeente. Het gemeentebestuur is met het COA in gesprek om nieuwe, geschikte opvanglocatie(s) te vinden, om te voldoen aan onze (totale) opgave.

Dat is nog niet bekend. We gaan in overleg met het COA op zoek naar een geschikte kleinschalige locatie voor de duur van 10 jaar. Na raadplegend onderzoek leggen we deze locatie voor bij de gemeenteraad. Direct na een besluit over een locatie worden de omwonenden en belanghebbenden geïnformeerd. 

De gemeenteraad kiest ervoor om in Geldrop-Mierlo passende opvang voor vluchtelingen te organiseren. Voor de locatie(s) wordt gezocht naar de best mogelijke plek. Zowel meerdere kleinschalig als een grotere opvanglocatie zijn mogelijk als deze passen binnen het kader vluchtelingenopvang. Daarnaast vindt het gemeentebestuur het belangrijk dat de opvang op humane wijze plaatsvindt en dat opvang op een maatschappelijk verantwoorde wijze voor de omgeving wordt georganiseerd. 

Het maken van een locatiekeuze is een verantwoordelijkheid van het gemeentebestuur. Omwonenden kunnen bijvoorbeeld wel meedenken over het inrichten van de buitenruimte (groenvoorziening, verlichting), meedenken over preventieve maatregelen (veiligheid), contactmomenten en communicatie (frequentie van nieuwsbrieven, deelname in klankbordgroep, aanspreekpunten), activiteiten en buurtinitiatieven.

Voor de opvang van vluchtelingen moet hoogstwaarschijnlijk een omgevingsvergunning voor het tijdelijk afwijken van het bestemmingsplan worden aangevraagd. Op het moment dat de vergunning verleend wordt, wordt dat besluit bekend gemaakt. Binnen zes weken na die bekendmaking kunnen belanghebbenden een bezwaarschrift indienen bij de gemeente.

Direct na het besluit informeren we eerst de omwonenden en belanghebbenden en verspreiden we de informatie daarna via onze andere kanalen. Wij vinden contact met de buurtbewoners en andere belanghebbenden belangrijk. We doen wat we kunnen om te zorgen dat de opvang voor iedereen zo prettig mogelijk verloopt: voor zowel de vluchtelingen als de omgeving van de opvang.