In ons huidige klimaat krijgen we steeds vaker te maken met extreme regenval. Straten, kelders, woningen en gebouwen kunnen daardoor onderlopen. Om dit te voorkomen werken we hard aan passende maatregelen om de openbare ruimte regenbestendig in te richten. Helaas helpt dit nog niet genoeg en kunnen wij als gemeente het probleem niet oplossen zonder hulp van onze inwoners. Een groot gedeelte van onze gemeente is namelijk particulier terrein. Ook daar kunnen en moeten maatregelen worden genomen. We willen hiervoor dan ook een verordening opstellen.

De Verordening

De officiële benaming van de verordening is “Verordening op de afvoer van hemel- en grondwater Geldrop-Mierlo”. Voor het gemak spreken we in het vervolg van de “Hemelwaterverordening”.

Waarom een Hemelwaterverordening?

Tot nu toe hebben we vooral financiële middelen ingezet bij de bestrijding van regenwateroverlast. Dit zal nooit voldoende zijn als we niet anders leren omgaan met regenwater. Dat geldt voor de gemeente, maar ook voor de inwoner. Aanpassingen op particulier terrein zijn cruciaal in het tegengaan van regenwaterproblematiek. De raad heeft daarom bepaald dat er regels opgesteld mogen worden. Een klimaatbestendige en duurzame verwerking van hemelwater is niet volledig afgedekt met de huidige beschikbare regelgeving vanuit het Rijk. Wij zullen deze regels dus zelf moeten maken. De gemeente doet dit door een verordening op te stellen.

Er bestaan al diverse voorschriften die iets zeggen over de omgang met hemelwater. Zo heeft het waterschap een verordening en in Bestemmings- en omgevingsplannen kan hetzelfde geregeld worden als in de Hemelwaterverordening. Wateroverlast houdt zich alleen niet aan de grenzen van dergelijke plannen. Het Bouwbesluit en gemeentelijke Aansluitvoorwaarden riolering stellen geen regels aan de hoeveelheid water die geloosd mag worden. De Hemelwaterverordening gaat hierin dus een stukje verder, want deze stelt namelijk wel grenzen aan de hoeveelheid regenwater die vanaf privéterrein op het openbare riool geloosd mag worden. Bovendien is met een verordening maatwerk per situatie mogelijk.

Waarom deze consultatie?

We nodigen u van harte uit om uw mening kenbaar te maken. Het plan ligt van donderdag 9 maart tot en met maandag 27 maart ter inzage in de publiekshal in het gemeentehuis, De Meent 2 in Geldrop. U kunt het plan in deze periode ook raadplegen op onze webpagina. In onderstaand artikel staat een samenvatting van het plan. De volledige conceptverordening vindt u onderaan dit artikel.

Binnen deze periode kunt u schriftelijk, per mail of mondeling op de plannen reageren. In mei start nogmaals een inspraakprocedure en kunt u ook of nogmaals uw zienswijze kenbaar maken. Schriftelijke reacties stuurt u aan het college van burgemeester en wethouders, Postbus 10101, 5660 GA Geldrop. Voor reacties of meer informatie kunt u contact opnemen met Rob Elemans van de afdeling Ruimte. Hij is te bereiken via het telefoonnummer (040)2893893 of per email op:gemeente@geldrop-mierlo.nl.

Het plan wat nu ter inzage ligt, is een eerste concept. De eindversie kan er anders uitzien.

Procedure

De planning is als volgt:

  1. In de maand maart vragen we aan u als inwoner om te reageren op het initiatief.
  2. Alle reacties worden verwerkt in een voorstel dat ter beeldvorming aan de commissie Ruimte wordt voorgelegd (8 mei).
  3. De informatie die we daarbij ophalen verwerken we in een tweede ontwerpverordening.
  4. De tweede ontwerpverordening doorloopt een openbare inspraakprocedure en deze start eind mei.
  5. Hierna vormen we een derde en definitief ontwerp Hemelwaterverordening die we ter besluitvorming voorleggen aan de raad.

Meer informatie

We nodigen u van harte uit om uw mening kenbaar te maken. Het plan ligt van donderdag 9 maart tot en met maandag 27 maart ter inzage in de publiekshal in het gemeentehuis, De Meent 2 in Geldrop. U kunt het plan ook raadplegen via een pdf onderaan dit artikel. Binnen deze periode kunt u schriftelijk, per mail of mondeling op de plannen reageren. In mei start nogmaals een inspraakprocedure en kunt u ook of nogmaals uw zienswijze kenbaar maken. Schriftelijke reacties stuurt u aan het college van burgemeester en wethouders, Postbus 10101, 5660 GA Geldrop. Voor reacties of meer informatie kunt u contact opnemen met Rob Elemans van de afdeling Ruimte. Hij is te bereiken via het telefoonnummer (040)2893893 of per email op: gemeente@geldrop-mierlo.nl.

De Hemelwaterverordening in het kort

Wat willen we bereiken?

We willen met de verordening de overbelasting van het gemeentelijk rioolstelsel tegengaan en daarmee wateroverlast tegengaan. Het is belangrijk dat iedereen hierin een bijdrage levert; zowel gemeente, als inwoners en bedrijven. Een bijkomend effect is dat we op deze manier de grondwaterstand op peil houden.

De volledige tekst

De volledige concepttekst van de verordening is als bijlage toegevoegd. Bij de verordening zit een toelichting waarin de artikelen worden toegelicht. Een verordening is een juridisch stuk en niet altijd even makkelijk leesbaar. Hieronder is daarom de inhoud samengevat.

Wat staat er in?

De verordening bevat de volgende bepalingen:

  1. Regels over het lozen van regenwater op vrijvervalriolering.
  2. Regels over het lozen van regenwater op drukriolering.
  3. De verplichting tot het maken van een regenwaterberging.

Regels over het lozen van regenwater op vrijvervalriolering

Een vrijvervalriolering is een rioolleiding die een beetje schuin afloopt, waardoor het afvalwater door de zwaartekracht wordt afgevoerd.

Soms is de wateroverlast hardnekkig en niet oplosbaar voor de gemeente. We ontkomen er dan niet aan om eisen te stellen aan de lozingen door particulieren en bedrijven. De verordening geeft de mogelijkheid aan het college van B&W om regels te stellen. Dit noemen we een gebiedsaanwijzing.

Wat kan zo’n gebiedsaanwijzing inhouden?

De eisen kunnen gaan over de hoeveelheid water die geloosd wordt en de manier waarop. Een paar voorbeelden hiervan zijn:

  • Regenwater mag niet meer op een vuilwaterriool worden geloosd, maar moet op het regenwaterriool worden geloosd (als dat aanwezig is of wordt aangelegd).
  • Er wordt een maximum gesteld aan de hoeveelheid terreinverharding.

Wanneer besluiten we tot een gebiedsaanwijzing?

Tot een aanwijzing kan worden besloten als de huidige wijze van lozing van regenwater elders tot hinder leidt. Wel moet er een alternatief mogelijk zijn voor de lozing van het water.

Een voorbeeld hiervan kan zijn dat de gemeente in een straat in een hogergelegen gebied van Mierlo een wegreconstructie uitvoert en daarbij een regenwaterriool aanlegt. De gebiedsaanwijzing verplicht dan de perceeleigenaren in die straat tot afvoer van regenwater naar dat nieuwe riool. Dit kan bijvoorbeeld door alle regenpijpen aan de voorzijde van de woningen af te koppelen en het water over het trottoir naar het gemeentelijk riool te laten lopen.  Zo’n regenwaterriolering wordt namelijk niet alleen aangelegd ter verbetering van de situatie ter plaatse. Het heeft ook effect in lagergelegen gebieden. Hiermee voorkomen we dat het regenwater van het hogergelegen gebied over de straat afstroomt naar lagergelegen gebied en daar overlast veroorzaakt.

Gevolgen

Een gebiedsaanwijzing kan grote gevolgen hebben. Het is een middel wat niet zomaar wordt ingezet. De gemeente geeft in een aanwijzingsbesluit dan ook een goede onderbouwing voor het de te nemen maatregelen. De maatregelen zijn ook niet van de ene op de andere dag af te kondigen. Hiervoor hanteert de gemeente een redelijke termijn. Wat een redelijke termijn is, wordt per situatie bepaald. De termijn is meestal 6 tot 12 maanden. Na publicatie van het aanwijzingsbesluit hebben de gebouw- en perceeleigenaren dan dus 6 tot 12 maanden de tijd om daadwerkelijk af te koppelen.

Regels over het lozen van regenwater op drukriolering

Bij een drukriool voert een pomp het water af.

Met name in het buitengebied bevinden zich drukrioleringsstelsels. De drukrioleringsstelsels zijn niet  ontworpen (en daarmee ongeschikt) om hemelwater en/of grondwater af te voeren. In de praktijk blijkt dat er vaak ook hemelwatersystemen op het drukriool zijn aangesloten. Er wordt dus te veel water verpompt wat voor extra stroomkosten zorgt. Daarnaast maken de pompen meer draaiuren, waardoor vaker storingen ontstaan dan verwacht. Pompen moeten daardoor eerder worden vervangen. Het is ook helemaal niet nodig om regenwater op drukriolering te lozen. In bijna alle gevallen kan het regenwater gewoon op open water worden geloosd (sloten etc). Op dit moment hebben we geen goede juridische basis om hier tegen op te treden. In de verordening staat dat er een algemeen verbod is op de lozing van regenwater op drukriolering.

De verplichting tot het maken van een regenwaterberging

Algemeen

In het door de raad vastgesteld gemeentelijk rioleringsplan is een regel opgenomen dat voortaan bij alle nieuw te bouwen woningen op eigen terrein een regenwaterberging moet worden aangelegd. Deze berging vangt de eerste 60 liter per m2 regenval op. Het opgevangen water mag geleidelijk worden afgevoerd en/of geïnfiltreerd in de bodem. Uiteraard behouden deze panden een aansluiting op de gemeentelijke riolering. Als er meer dan 60 liter per m2 regen valt, kan dat hierop worden afgevoerd. Aan de berging zijn voorwaarden verbonden en er zijn altijd maatwerkoplossingen en uitzonderingen mogelijk. In de verordening geldt deze verplichting bij nieuwbouw, uitbouw en herbouw van panden. De berging dient in principe op eigen terrein te worden aangelegd. We bereiken hiermee dat het rioolstelsel minder zwaar wordt belast. Bovendien komt infiltratie van het water in de bodem ten goede aan de grondwaterstand. 

Wanneer is dit van toepassing?

Dit geldt voor alle bouwwerken die vergunningplichtig zijn. Het gaat om verhard oppervlak waarvan de perceeleigenaar het regenwater wat daar vanaf stroomt op de gemeentelijke riolering wil afvoeren.

Hoe groot moet de berging zijn?

Deze voorziening moet een volume hebben van 60 liter per m2 aangesloten verhard oppervlak.

Waarom 60 liter per m2?

Dit sluit aan op de voorschriften van de waterschappen. Daarin wordt een berging van 60 liter per m2 geëist vanaf 500 m2 nieuw verhard oppervlak.

Waar blijft het water?

Het water dat in de berging wordt opgevangen dient op eigen terrein te worden verwerkt. Het opgevangen water mag in elk geval niet in het gemeentelijk riool afvloeien. Pas als de berging volledig is benut mag het overtollige water worden geloosd op gemeentelijke voorzieningen. De berging moet in een redelijk tijdsbestek weer leeg zijn. Daarom is de beste toepassing het water vanuit de berging te infiltreren in de bodem. Het mag natuurlijk ook worden benut in de tuin. Er is geen verplichting om het water te benutten voor gebruik in huis (bijvoorbeeld om het toilet door te spoelen).

Voorbeelden

Wat telt als verhard oppervlak?

Sommige verharde oppervlakken hoeft de aanvrager niet mee te rekenen, andere juist weer wel.

Oppervlak wat wel mee moet worden genomen in de berekening:

  • Het dakvlak van de woning en eventuele aanbouw, garage.
  • Een verharding (bijvoorbeeld inrit) waarvanaf het regenwater afvloeit naar openbaar gebied en daar in de gemeentelijke riolering loopt.

Oppervlak wat niet mee hoeft te worden genomen in de berekening:

  • Verharde vlakken waarvan kan worden aangetoond dat het daarvanaf stromende regenwater redelijkerwijs niet in de gemeentelijke riolering zal afvloeien. Bijvoorbeeld kleine bestratingen in de tuin of een verhard terras, zonder een afvoerputje, waarvan het water in de tuin afvloeit.
  • Kunstgrasvelden met een waterdoorlatende onderlaag.

Hoe kan de regenwaterberging eruitzien?

Hoe de berging gerealiseerd wordt staat volkomen vrij. Dit kan bijvoorbeeld een vijver in de tuin zijn, een ondergrondse infiltratievoorziening, een groen dak of een combinatie van voorzieningen. Uiteraard hoort de berging veilig te zijn en geen overlast voor de omgeving te veroorzaken. De berging dient op een afstand van minimaal 0,5 m van een gebouw te liggen om optrekkend vocht te voorkomen. De voorziening moet te beheren en onderhouden zijn. Verder moet worden voorkómen dat de berging zich vult met grondwater. De eigenaar blijft zelf verantwoordelijk voor het ontwerp, de aanleg, het beheer en het goed functioneren van de voorziening op lange termijn.

Conceptversie Hemelwaterverordening